De gemeente wil zich opstellen als partner voor ontwikkelingen. Dit binnen de grenzen van wat redelijk en billijk is. Flexibele en digitaal raadpleegbare bestemmingsplannen en globale inrichtingsbepalingen passen hier bijvoorbeeld in. Over het algemeen zal het college op het gebied van de ruimtelijke ordening en wonen kaders en wensen van de raad uitwerken. Ze stuurt waar dat nodig is en geeft tevens ruimte waar dat mogelijk is. Daarbij faciliteert de gemeente ontwikkelingen die de ambities van de Visie op Velsen 2025 en de Structuurvisie ondersteunen.

De Woonvisie 2025 verwoordt dat de grootste woonopgave in IJmuiden moet plaatsvinden. De gemeente treedt zoveel als mogelijk regisserend op. Daarnaast wil de gemeente de Velsense woningmarkt openen voor de gehele Metropoolregio Amsterdam. Ze schept randvoorwaarden voor een stedelijk woonmilieu in IJmuiden met een brede bevolkingssamenstelling overeenkomstig de Visie op Velsen 2025.

Velsen wil een aantrekkelijke gemeente zijn om te wonen, werken en recreëren in een goede regionale onderlinge samenwerking, met afstemming van functie, gebruik, inrichting en beheer.

Het programma Ruimtelijke ordening en wonen draagt op meerdere manieren bij aan de realisatie van de Visie op Velsen 2025. Met de uitvoering van de Woonvisie zetten we onder meer in op Interessant IJmuiden. De Structuurvisie beschrijft in nauwe afstemming met onze IJmondbuurgemeenten, het ruimtelijk toekomstbeeld van Velsen. Het Landschapsbeleidsplan en de Visie Groengebied Amsterdam-Haarlem geven uitvoering aan de versterking van het omringende landschap dat in sterke mate bepalend is voor de leefkwaliteit. Het impulsproject Havenkwartier versterkt het unieke karakter van dit markante gebied.

Contextomschrijving
Ruimte
Het verruimen van de ene functie betekent vaak het beperken van de naastliggende functie. Doel is de schaarse ruimte zo in te delen dat een evenwicht ontstaat tussen de verschillende functies: wonen, werken, natuur en recreëren en dat Velsen zich kan ontwikkelen tot een stad in de geest van de Visie op Velsen 2025 en de Structuurvisie Velsen. De wetten en regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water regelen de mogelijkheden voor stadsontwikkeling met allemaal hun eigen uitgangspunten, procedures en eisen. Met het samenvoegen van het complexe omgevingsrecht in één Omgevingswet, wil het Rijk het wettelijke kader voor burgers, ondernemers en overheden eenvoudiger maken. Naar verwachting van het Rijk treedt de wet in 2019 in werking. Afhankelijk van de invoerings- en uitvoeringsregelgeving zijn daar mogelijk (incidentele) invoeringskosten mee gemoeid.

Stedelijke vernieuwing
Onder invloed van de crisis en het kabinetsbeleid is de context voor stedelijke vernieuwing aanzienlijk veranderd, zowel financieel als procesmatig. Stedelijke vernieuwing is cruciaal voor de verwezenlijking van de ambities uit de Visie op Velsen 2025. Het Rijk heeft aangegeven dat er nauwelijks nog geld zal zijn voor stedelijke vernieuwing.
Velsen verkent de markt samen met alle mogelijke ontwikkelende en investerende partijen. Hiermee geeft ze het proces van stedelijke vernieuwing een nieuwe impuls.. In dit kader zijn de impulsprojecten geformuleerd. Naast een gemeentelijke regierol vraagt dat van alle betrokken partijen vertrouwen, openheid en creativiteit.

Wonen
Met de Huisvestingswet stuurt de gemeente in de woonruimteverdeling en de samenstelling van de woningvoorraad. De nieuwe Woningwet heeft ingrijpende gevolgen voor de verhoudingen tussen huurder, gemeente en woningcorporatie. Gemeenten hebben nu een prominentere rol, die meer taken en verantwoordelijkheden met zich meebrengt.
Op basis van een gemeentelijke woonvisie legt de gemeente de corporaties niet-vrijblijvende prestatieafspraken op. Van de corporaties wordt verwacht dat zij naar redelijkheid bijdragen aan de uitvoering van het gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid.

Andere ontwikkelingen die naar verwachting consequenties hebben voor de woningmarkt en het zorgvastgoed zijn de vergrijzingstrend en het (langer) zelfstandig (blijven) wonen. Deze groepen mensen blijven langer zelfstandig wonen en ontvangen zorg aan huis. Het is echter niet vanzelfsprekend dat de huidige woning en leefomgeving geschikt zijn voor mensen met een beperking. De gevolgen van de hervorming binnen de zorg en welke veranderende behoefte aan woningen dat met zich mee brengt, zijn nog niet duidelijk.

Ondanks een toenemend vertrouwen in de woningmarkt staat de positie van woningcorporaties en ontwikkelaars nog steeds onder druk, zijn financiers terughoudend en worden er vraagtekens gezet bij de betaalbaarheid van het wonen. De grote verandering van het rijksbeleid en de onzekerheid in de bouw- en woonsector zijn van grote invloed op de voortgang van de kwalitatieve ontwikkeling van met name IJmuiden.

Bouwen
De wet kwaliteitsborging bij het bouwen is in april 2016 aangeboden aan de Tweede Kamer. De gemeente krijgt in het wetsvoorstel vooral de rol van systeemtoezichthouder. Wanneer niet aan de regels wordt voldaan treedt de gemeente handhavend op. Het nieuwe stelsel zal fasegewijs worden ingevoerd. Nog niet voldoende duidelijk is of en wanneer deze wet in werking gaat treden. De VNG onderzoekt de impact van het wetsvoorstel voor de gemeenten.

De wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) is op 14 april 2016 in werking getreden. De wet beoogt een veilige en gezonde leefomgeving door het bevorderen van de kwaliteit en samenwerking bij de uitvoering en handhaving van het omgevingsrecht. De wet is een invulling van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en regelt de randvoorwaarden voor gemeenten en provincies om tot een hogere kwaliteit van handhaving te komen. Het basistakenpakket van de omgevingsdiensten is wettelijk vastgelegd en gemeenten zijn verplicht een verordening kwaliteit VTH te hebben.